Fransa uçak satışlarıyla ikinciliğe yükselirken Rusya ise satışlarda keskin bir düşüş yaşadı. Türkiye, yüzde 1,6 ihracat oranıyla dünyada 11. sırada.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 3. yılına giren Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle küresel silah ticaretinin büyüdüğü bir dönemde, ABD askeri teçhizatının yabancı hükümetlere satışının 2023 yılında yüzde 16 artarak 238 milyar dolara yükseldiğini duyurdu.
Satışların, artan küresel istikrarsızlık ortamında yükseleceği tahmin ediliyor.
Dışişleri Bakanlığı, silah satışları ve transferlerinin “bölgesel ve küresel güvenlik açısından uzun vadeli potansiyel etkileri olan önemli ABD dış politika araçları” olarak görüldüğünü belirtti.
Yabancı hükümetler ABD şirketlerinden iki yolla silah satın alabiliyor: Şirketlerle doğrudan müzakere veya bir hükümetin başkent Washington’da Savunma Bakanlığı yetkilisiyle temasa geçmesinin akabinde başlayan askeri satışlar. Her ikisi de ABD hükümetinin onayını gerektiriyor.
ABD şirketlerinin doğrudan askeri satışları 2022 mali yılındaki 153,6 milyar dolardan 2023 mali yılında 157,5 milyar dolara yükselirken, ABD hükümeti aracılığıyla düzenlenen satışlar önceki yılki 51,9 milyar dolardan 2023’te 80,9 milyar dolara yükseldi.
FRANSA’NIN İKİ KATI
Yıllık rapora göre ABD’nin yurtdışındaki silah satışları, ikinci sıradaki Fransa’nın üç katına ulaşırken, Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlanan en son verilere göre, Çin’in askeri hedeflerine ilişkin endişeler de ABD’nin Asya’daki ortaklarına ve müttefiklerine yaptığı satışları artırıyor.
Silah ihracatında ABD’ye rakip olan Rusya üçüncü sıraya gerilerken, Fransa sıralamada ikinci sıraya yükseldi. Çin dördüncü, Almanya beşinci oldu. Listedeki ilk beş ülke, tüm silah ihracatının %75’ini oluşturuyor.
ABD, 107 ülkeye silah gönderdi. Bu rakam, kendisinden sonraki en büyük iki ihracatçının toplamından daha fazla.
ABD, Türkiye’ye 40 adet yeni F-16 ve halihazırda elinde bulunan 79 tanesinin de yenilenmesi paket anlaşmasına onay vermişti.
Son yıllarda olduğu gibi, ABD’nin silah ihracatının yüzde 38 ile en büyük payı Orta Doğu’daki ülkelere gitti. Yüzde 28’i ise Avrupa ülkelerine yapıldı.
ABD, 25 yılın ardından ilk kez Asya ve Okyanusya’nın en büyük silah tedarikçisi oldu. Bu da Washington’un Çin’in Tayvan ve genel olarak bölgeye yönelik politikaları konusunda artan endişesini yansıtıyor.
Rapora göre son beş yılda ABD’nin Japonya’ya silah ihracatı yüzde 161 arttı.
Hindistan, Suudi Arabistan ve Katar ilk üç silah ithalatçısı oldu.
RUSYA’NIN BÜYÜK KAYBI
Rusya-Ukrayna Savaşı, Moskova’nın savunma ihracatını sekteye uğrattı. Rusya’nın ihracat hacmi 2022’den geçen yıla göre yüzde 52 düştü.
2019’da 31 ülkeye büyük silah satan Rusya, üretim kapasitesini kendi kuvvetlerine ayırması nedeniyle geçtiğimiz yıl sadece 12 ülkeye silah ihracatı yaptı.
Rakamlara göre son iki yılda Ukrayna dünyanın dördüncü büyük silah ithalatçısı oldu ve 30’dan fazla ülkeden büyük silah transferleri yaptı.
Çin’in silah ihracatı ve ithalatı azaldı. Küresel silah ihracatının yaklaşık yüzde 6’sını gerçekleştiren Çin, 40 ülkeye büyük silah gönderdi, ancak bu ihracatın yüzde 61’i sadece Pakistan’a gitti.
Rakamlar, Fransa’nın ilk kez dünyanın ikinci büyük silah ihracatçısı olduğunu gösteriyor. Rafale savaş uçaklarının çoğunlukla ABD’ye veya Rusya’ya bağımlılıktan kaçınmaya çalışan Orta Doğu ile Güney ve Güneydoğu Asya ülkelerine transferlerindeki keskin artış nedeniyle ihracatı neredeyse iki katına çıktı.
Fransa, Yunanistan’a da Rafale uçakları satışı gerçekleştirmişti.
